Người ấy …

Koji: Tôi vẫn chưa hiểu rõ tình yêu đích thực là như thế nào. Liệu chúng ta có tìm được “nửa kia” trời định của mình không? Nếu gặp được người ấy cảm giác sẽ như thế nào nhỉ? Làm sao ta biết đó là chính là người ấy?

Masumi: Nếu kỳ tích xảy ra, nếu ta may mắn gặp được người ấy thì chắc chắn … chắc chắn ta sẽ nhận ra trước đây mình đã cô đơn đến nhường nào.

(“Mặt nạ thủy tinh” (Garasu no Kamen) – Suzue Muichi)

“Nếu may mắn gặp được một nửa của mình thì chắc chắn ta sẽ nhận ra trước-đây-mình-đã-cô-đơn đến nhường nào” – Wow! Tôi đọc được câu thoại này trong một tập truyện tranh năm 17 tuổi và nghĩ đó là cách miêu tả về tình yêu đặc biệt nhất mà tôi từng biết. Nó ngay lập tức làm tôi nôn nao. Liệu sau này tôi có may mắn gặp được một nửa của mình không? Liệu tôi có nhận ra được người ấy không? Liệu người ấy có làm cho tôi hạnh phúc đến mức nhận ra cuộc sống trước đây—cuộc sống mà tôi tưởng là tươi vui, đầm ấm—hóa ra lại cô đơn đến như thế?

“Người ấy” là ai, đang ở đâu, đang làm gì? Có biết đến sự tồn tại bé nhỏ của tôi trong vũ trụ bao la này không?

Càng lớn lên, càng hiểu thêm về tình yêu, tôi càng trở nên tò mò về đối tượng kết hôn của mình. Bởi vì, thành thật mà nói, tôi không thể tưởng tượng được việc sống chung với một người suốt đời sẽ là như thế nào. Tôi thậm chí không thể ở cùng những đứa bạn gái thân nhất quá một tuần, chứ đừng nói là một người đàn ông (chưa kể đến gia đình, họ hàng của anh ta) từ năm này qua năm khác. Và, cũng phải gửi lời xin lỗi sâu sắc đến tất cả các bạn nam đã từng hò hẹn, đón đưa tôi thuở “ô mai, trà sữa” bởi vì tôi thành thật chưa bao giờ cảm thấy ai trong số các bạn ấy có thể trở thành chồng của mình, thành cha của con mình trong tương lai cả. (Mình đã nói là mình xin lỗi rồi mà!). Hình bóng “người ấy” càng xa rời với thực tế, tôi càng thoải mái hơn với hiện tại đáng-lẽ-phải-cô-đơn của mình và càng hoài nghi về tương lai.

Có đến hàng trăm lần tôi ước mình có khả năng du hành thời gian, đi thẳng đến buổi sáng sau lễ cưới, khi tôi tỉnh dậy và thấy chồng mình nằm bên cạnh. Tôi chỉ muốn nhìn vào gương mặt người ấy một lần, chỉ để biết rằng tôi cuối cùng cũng tìm được một “ai đó” cho riêng mình. Rồi tôi sẽ viết cho phiên bản quá khứ của mình một vài lời nhắn từ tương lai, trước khi quay ngược lại hiện tại và uống một viên thuốc cho quên đi trí nhớ về chuyến du hành thời gian này — để tôi vẫn tiếp tục gặp được người ấy một cách tự nhiên nhất. (E hèm… Bạn có thể thấy là thời kỳ này tôi chịu khá nhiều ảnh hưởng của dòng phim xuyên không). Tất cả những mơ ước này chỉ để thỏa mãn sự tò mò cá nhân và làm dịu đi cảm giác bồn chồn của tôi khi đó. Tôi đã từng vô cùng, vô cùng tò mò về người bạn đời trong tương lai của mình.

—

Tua nhanh đến 10-12 năm sau, hiện tại tôi đã kết hôn được gần ba năm. Thật không thể tin được!

Nhiều người nói rằng những năm đầu kết hôn là những năm khó khăn và vui vẻ nhất. Nó khó vì bạn vừa bắt đầu cuộc sống với một người khác và có rất nhiều điều mới cả hai phải học để thích ứng. Nó cũng vui vì bạn vừa bắt đầu cuộc sống với một người khác và có rất nhiều điều mới cả hai cùng học để thích ứng. (Ha!) Trong một mối quan hệ, mọi chuyện đều có thể xảy ra; Tôi không thể biết chắc được 10 năm, 20 năm nữa chúng tôi sẽ như thế nào. Nhưng ít nhất ở hiện tại, tôi hạnh phúc với lựa chọn của mình.

Sáng hôm nay, tôi tỉnh dậy bên cạnh chồng mình và tự hỏi: Nếu như đây là một chuyến du hành thời gian, nếu tôi buộc phải quay lại thời điểm 10-12 năm trước để viết lại cho tôi ở quá khứ vài lời khuyên về chọn bạn đời, tôi sẽ viết gì? Và thế là tôi ngồi xuống bàn viết và bắt đầu đánh máy, ban đầu chỉ cho tôi, sau đó mở rộng ra cho cả những người bạn của tôi, và rồi cho cả những người tôi không quen biết – những người còn đang băn khoăn về “người ấy”.

Những dòng nhắn ấy bắt đầu như thế này:

1. Tự do trải nghiệm nhưng đừng làm phí phạm thời gian của mình và của người khác

Nếu được quay về quá khứ để làm lại một điều duy nhất thì có lẽ tôi sẽ chọn làm điều này: Nói “không” với những mối quan hệ mà mình biết chắc sẽ không có tương lai. 

Khi còn trẻ, bản thân tôi cũng không phải là người hay yêu đương rồi hẹn hò theo cái cách mà mọi người vẫn gọi là “bạn trai-bạn gái” hay “cặp kè” gì cả. Nhưng tôi từng rất kém trong khoản từ chối người khác và cũng vì thế, không làm rõ mối quan hệ nào chỉ là “bạn bè” và mối quan hệ nào là “trên mức bạn bè”. Ví dụ, khi có một anh chàng nào đó rủ đi chơi, mặc dù không có tình cảm gì đặc biệt với anh ta nhưng tôi cũng ngại không dám từ chối vì nghĩ là người ta sẽ xem mình là “chảnh”, là “nhận vơ” – chỉ đi chơi làm quen bạn bè thôi chứ có ai có ý định gì đâu, rồi tôi cũng sợ đi mất mối quan hệ tốt đẹp nữa. Chính vì tính cách này mà khi mới lớn, tôi đã gặp không ít những tình huống kỳ cục, dở khóc dở cười. Tôi cảm thấy mình càng cố gắng vượt qua sự ngượng ngùng, lúng túng để làm tất cả mọi người vui thì đến cuối cùng, bản thân tôi lại không vui một chút nào. Tôi còn nhớ hồi mới vào cấp 3, tôi quen một cô bạn rất xinh và cũng rất “man”; mỗi khi có cậu trai nào trong trường ngo ngoe ý định tán tỉnh là cô ấy chạy ra nói thẳng: “Này mày, tao thấy bọn nó bảo là mày thích tao. Tao không biết có thật không nhưng tao muốn mày biết là tao với mày chỉ là bạn tốt thôi. Thế nhá!” Oaaaaa. Tôi ước mình cũng có được dũng khí đó từ những năm tuổi “teen” ấy.

Sau này nghĩ lại, tôi nhận thấy hầu như ai cũng từng trải qua những thời kỳ và những mối quan hệ không rõ ràng như thế – nó như một phần của quá trình trưởng thành và trải nghiệm cuộc sống vậy. Nhưng những mối quan hệ này không nên “dùng dằng” quá lâu vì tuổi thanh xuân của mỗi người là có hạn, chúng ta dành quá nhiều thời gian (hoặc lấy quá nhiều thời gian của người khác) vào những mối quan hệ không có tương lai là không công bằng cho bản thân mình và cho cả người khác. Chọn lựa được chắc chắn từ ban đầu sẽ tốt hơn cho cả hai.

Người con trai đầu tiên từ chối lời mời: “Hay mình làm bạn bè trước nhé!” của tôi chính là chồng tôi bây giờ (với lý do: “Anh đã có nhiều bạn rồi, không cần thêm một người bạn nữa”). Có lẽ phải cần đến một người “phũ phàng” như vậy thì mới trị được cái tính cách do dự, thích dĩ hòa vi quý của tôi thời đó. (Nếu đây là một bộ phim thì đoạn này nên chèn bài hát “Don’t Expect Me To be Your Friend” của Lobo vào)

2. Thiết lập ranh giới — Làm rõ những điểm mình có thể và không thể chấp nhận

Con người không phải thánh nhân; bởi thế, càng đi sâu vào một mối quan hệ, ta sẽ càng nhận ra những điểm chưa đẹp, chưa tốt ở “nửa kia” của mình. Và vì đang yêu, nhiều người dễ cho qua những điểm này một cách mù quáng hoặc cho rằng sau này mình có thể “cảm hóa”, “chỉnh sửa” lại người kia cho đúng ý hơn. Nhưng sự thật là, bản chất của con người rất khó để thay đổi. (Đừng tin vào tiểu thuyết ngôn tình!). Bởi vậy, mặc dù nghe có vẻ rất lý trí, tôi vẫn tin tằng ai cũng nên bước vào một mối quan hệ với một danh sách những điểm mình có thể và không thể chấp nhận. Những điểm có thể chấp nhận là những nét thiếu hụt, chưa thực sự hòa hợp của mình và “người ấy” mà bạn có thể bỏ qua được. Còn những điểm không thể chấp nhận (deal-breakers) là những thứ mà nếu xảy ra bạn sẽ xem đó là “dấu hiệu nguy hiểm” để rời bỏ mối quan hệ ngay lập tức.

Đối với tôi, trước đây tôi vẫn nghĩ là mình sẽ yêu một ai đó trưởng thành, chín chắn, am hiểu về lịch sử, hàn lâm. Ấy thế mà tôi cuối cùng lại lấy một anh chàng người Mỹ trẻ trung, nghịch ngợm, đến bánh chưng còn không biết là hình vuông hay hình tròn chứ đừng nói là lịch sử Việt Nam. Nhưng những điểm khác biệt này lại là những điểm tôi có thể chấp nhận được. Vì càng học cao hơn, tôi càng hiểu rằng sự hiểu biết của con người không chỉ tồn tại ở sách vở, và cũng chính vì kết hôn với một người trẻ trung, vui vẻ, tôi cũng cảm thấy mình tươi vui hơn — chứ không phải lúc nào cũng vùi đầu vào công việc với sách vở như trước đây. Thế nhưng đây có thể là điểm không-thể-chấp-nhận đối với những người có ý định tìm bạn đời chín chắn, có học hàm, học vị. Như nhiều giáo sư của tôi ở Mỹ chẳng hạn, cả vợ và chồng đều làm nghiên cứu trong trường đại học, thậm chí, cùng dạy chung một lớp — những người như vậy họ thường coi trọng sự giao thoa về kiến thức học thuật hơn.

Tương tự, phải thú thật rằng deal-breaker lớn nhất của tôi là những người đàn ông có tính cách gia trưởng. Vì là mẫu phụ nữ hiện đại, tự do, tôi khó có thể hợp với những ai đưa ra chỉ đạo cho cuộc sống của mình, nói với mình những câu kiểu như: “là đàn bà thì phải làm thế này… không được làm thế kia…” (và chắc chắn mẫu người đàn ông gia trưởng cũng không thể chịu nổi tính cách của tôi). Bởi thế, mặc dù có thể tôi vẫn thân thiết và trân trọng những người bạn nam có đôi nét gia trưởng, tôi chưa bao giờ yêu và cũng sẽ không bao giờ lấy những người này. Mặt khác, tôi lại có một vài người bạn gái với tính cách truyền thống; các bạn thích được yêu chiều và được dựa vào người mình yêu, thích mẫu người đàn ông che chở, chỉ cho mình đường đi nước bước, thích có người quyết định hộ cho mình. Rất ít người hội đủ những nét tính cách này mà lại không-gia-trưởng. Vì thế, với những người bạn này của tôi, gia trưởng lại là điểm mà họ có thể chấp nhận được.

Để cân bằng giữa những điểm mình có thể và không thể chấp nhận được ở “người ấy”, tất cả đều quy lại trong cách ta nhìn nhận về sự giống và khác nhau giữa người với người. Trong một mối quan hệ nghiêm túc, cả hai cần đồng điệu ở những điểm cốt lõi, ví dụ như nền tảng đạo đức, kế hoạch tương lai, quan niệm về gia đình, định hướng giáo dục con cái, quan điểm về vị trí của người phụ nữ và người đàn ông trong gia đình… Nhưng hai người cũng nên khác nhau ở những chi tiết ngoài lề như tính cách cá nhân, sở thích đặc biệt, thói quen riêng… để cho cuộc sống nhiều màu sắc hơn và bổ trợ tốt hơn cho nhau. Đâu là những điểm có thể hay không thể chấp nhận, đó hoàn toàn là quyết định của cá nhân từng người. 

3. Những thứ tưởng như bé nhỏ lại bao hàm ý nghĩa lớn

Small things matter! Khi mới yêu, con người thường nhìn vào những điểm lớn của đối phương, như hình thức, địa vị, học hàm-học vị, tài chính, gia thế… Nhưng đôi khi, những điểm lớn này không nói lên nhiều điều (ví dụ, một người có hình thức đẹp chưa chắc đã có tâm hồn đẹp, một người có học vị cao chưa chắc đã cư xử “có học”, một người giàu có chưa chắc đã hào phóng…). Bởi thế, lời khuyên của tôi là, khi ở trong một mối quan hệ nghiêm túc, hãy để ý đến những chi tiết nhỏ.

Một tháng trước, tôi tình cờ xem được video phỏng vấn “nữ hoàng quần vợt” Serena Williams. Serena lúc đó đang mang bầu và chuẩn bị kết hôn với Alexis Ohanian, người đồng sáng lập trang web nổi tiếng Reddit. Trong buổi phỏng vấn, Serena nói rằng cô biết Alexis đúng là “người ấy” của mình vì có những chi tiết rất nhỏ nhặt trong cuộc sống làm cô tin là Alexis quan tâm đến mình thật lòng. Serena đưa ra ví dụ bằng việc kể lại chuyện Alexis giúp cô mang một cái áo trong buổi trình diễn thời trang. Nhưng càng kể, Serena càng cảm thấy câu chuyện có phần tủn mủn, đứt quãng, và khó hiểu nên phải lúng túng xin lỗi khán giả bằng một câu đùa rằng: chuyện này trong thực tế hay hơn là cô ấy kể. Đó, theo tôi, là một ví dụ điển hình và chân thật về ý nghĩa của những hành động bé nhỏ! Bởi vì những hành động, cử chỉ này thực sự rất nhỏ và chỉ có hai người mới có thể cảm nhận được (một cách trừu tượng và vô thức), rất khó để kể cho người khác rõ ràng như kiểu: “Anh ấy mua cho tôi một căn nhà 8 tỷ” hay “Anh ấy ngày nào cũng chở tôi đi làm”…  Nhưng cũng chính vì thế, những thứ bé nhỏ như thế này lại in dấu vào tư tưởng của ta nhiều hơn bất kể những thứ lớn lao nào khác.

Trong một bài viết trước trên blog, tôi từng kể là tôi nhận ra chồng tôi, khi đó chỉ mới quen, có tình cảm thực sự với tôi sau một lần anh ấy gọi điện từ Mỹ về Việt Nam chỉ khóc “tu tu” vì chú mèo nhà nuôi mới qua đời. Tôi cũng không thể lý giải tại sao một hành động nhỏ như vậy lại có ý nghĩa về niềm tin lớn như thế đối với tôi. Sau này, mỗi lần có ai hỏi tại sao tôi biết chồng tôi là “người ấy”, tôi không nghĩ về 4 năm anh ấy chờ đợi tôi, tôi không nghĩ về những lời có cánh anh ấy đã dành cho tôi, cũng không nhớ về những món quà anh ấy tặng tôi, mà tôi chỉ nhớ một buổi chiều lạ lùng có một cậu con trai gọi cho tôi và khóc vì mèo mất. Chỉ vậy thôi. Hệt như cách Serena nhớ về Alexis.

4. Tình yêu rất quan trọng những yêu không thôi thì chưa đủ để đảm bảo một cuộc hôn nhân tốt

Mẹ tôi thường nói: “Hôn nhân không chỉ là tình yêu. Hôn nhân là tình yêu và cộng… cộng…” Khi còn nhỏ, tôi thấy câu nói này rất buồn cười và hay đùa lại mẹ: “Cộng cái gì và cộng cái gì mới được chứ?” Nhưng càng trưởng thành hơn, và nhất là khi đã kết hôn, tôi thấy câu nói này của mẹ rất đúng. Hôn nhân tốt không thể tồn tại nếu không có tình yêu nhưng chỉ có tình yêu thôi thì chưa đủ để có một cuộc hôn nhân tốt.

Vì yêu là một trạng thái cảm xúc, nó chắc chắn sẽ thay đổi – khi nhiều, khi ít; khi tồn tại, khi không tồn tại; khi ở trạng thái này, khi lại ở trạng thái khác. Khi đó, những thứ “ngoài tình yêu” sẽ giữ chúng ta ở lại bên nhau dài lâu hơn là tình yêu đơn thuần. Nhưng quay lại câu hỏi của tôi khi nhỏ: Phải cộng cái gì, và cộng cái gì vào tình yêu để có một cuộc hôn nhân tốt? Tôi nghĩ câu trả lời chính là nằm ở lời khuyên thứ #2: Chúng ta phải quyết định đâu là điều ta có thể chấp nhận và không thể chấp nhận được ở đối phương. Đối với nhiều người, ngoài tình yêu cần phải cộng thêm tiền bạc, thêm nhà cửa, thêm hình thức. Đối với những người khác, ngoài tình yêu lại cần phải cộng thêm sự đồng điệu về tâm hồn, tri thức, thủy chung, và tôn trọng lẫn nhau. Những điểm “cộng … cộng …” này hoàn toàn là do ta tự quyết định. 

Một lần, tôi chia sẻ lời khuyên này với một người em gái còn độc thân; phản ứng đầu tiên của em là khó chịu. Em nhíu mày: “Sao em nghe cứ ‘thực dụng’ như thế nào ấy! Vậy có nghĩa là mình phải tính toán khi yêu, rồi phải tìm xem đâu là chỗ ‘môn đăng hộ đối’?” Không! Hoàn toàn không phải là như vậy! Thứ nhất, tôi nghĩ không ai trong chúng ta nên làm bất kỳ điều gì mà không đầu tư suy nghĩ, đặc biệt với những chuyện lớn cả đời như kết hôn. Bởi vậy, tìm những điểm ngoài tình yêu ở đối tượng kết hôn của mình không thể gọi là “tính toán thực dụng” được vì bạn còn cộng cả đến những yếu tố phi vật chất nữa. Thứ hai, bản thân tôi cũng không đồng ý rằng cứ phải “môn đăng hộ đối” mới có thể kết hôn (theo cái cách “phong kiến” ngày xưa thiên về xuất thân, của cải vật chất, gia thế…) nhưng phải khẳng định rằng phông nền giáo dục, văn hóa của con người có ý nghĩa rất lớn đối với sự trưởng thành của họ. Ai từng học qua Xã hội học, Tâm lý học, Giáo dục học … thì chắc chắn biết rằng sự trưởng thành của con người chịu ảnh hưởng nhiều như thế nào từ nền tảng gia đình— những ảnh hưởng này in hằn và rất khó để thay đổi về sau này. Hai người có hoàn cảnh trưởng thành quá khác biệt không phải không thể lấy nhau, mà khi sống với nhau rồi chắc chắn sẽ gặp nhiều điều va vấp hơn những người có xuất phát điểm tương đồng. Bởi vậy, nhiều khi tôi nghĩ cha mẹ kỳ vọng con cái chọn được người “môn đăng hộ đối” không phải vì họ tham cho con có sống cuộc sống nhung lụa mà vì họ mong con cái tránh được những va chạm khó có thể dung hòa ở cuộc sống sau này.

Nhưng tất nhiên, chỉ nhìn vào quá khứ mà đánh giá con người hiện tại thì lại quá cứng nhắc. Bởi vậy, điểm quan trọng ở đây là ta cần phải tập quan sát, suy nghĩ, và đánh giá rõ bản chất của từng con người. Bắt đầu bằng việc thiết lập ranh giới (#2) và để ý những điều nhỏ bé mà bao hàm ý nghĩa lớn (#3).

5. Điều Masumi (hay Suzue Muichi) nói là sự thật

“Nếu may mắn gặp được một nửa của mình thì chắc chắn ta sẽ nhận ra trước-đây-mình-đã-cô-đơn đến nhường nào” 

Đối với tôi, đây có lẽ là điều tuyệt vời nhất và kỳ diệu nhất của tình yêu chân chính — khi mà hai bạn nhận ra mình sống tốt hơn nhiều khi có nhau. (Giống như lời bài hát “Better Together“).

Thành thật mà nói, ngày trước, kể cả khi độc thân lẫn khi đang hẹn hò, tôi chưa bao giờ cảm thấy thực sự cần một ai đó ở bên mình. Tôi thích ở một mình, thích tự mình làm những gì mình thích, và luôn cảm thấy hạnh phúc với những người bạn gái thân, với gia đình, với những mối quan hệ không phải tình yêu. Có những giai đoạn, tôi cảm thấy thoải mái với cuộc sống một mình đến mức tôi từng nghĩ lấy một ai đó cũng chỉ là để có người đi đi, về về nhìn thấy mặt nhau mà thôi. Tôi từng mất niềm tin rằng một ngày nào đó mình sẽ gặp được một ai đó khiến mình nhận ra sự cô đơn ở ẩn khuất trong mình. Đây hoàn toàn là tâm sự thật.

Nhưng đến khi tôi chính thức hẹn hò với chồng tôi hiện tại, tôi cảm thấy mọi chuyện đều khác biệt, hệt như ngày và đêm vậy. Mặc dù ban đầu yêu xa, chúng tôi có một sự gắn kết rất đặc biệt. Ngày nào cũng gọi điện cho nhau; bật webcam hàng giờ đồng hồ chỉ để nhìn thấy nhau ăn uống, đánh răng, đi ngủ; chuyện gì cũng kể cho nhau và hỏi ý kiến của nhau… Đến bây giờ, khi ở cùng nhau rồi, chúng tôi hầu như đi đâu cũng có nhau. Có rất nhiều điều trước đây tôi chỉ nghĩ trong đầu và không dám nói ra nhưng từ khi có người đặc biệt để chia sẻ, tôi cởi mở hơn rất nhiều về những điều thầm kín và những ý định còn chưa thành hình của mình. Tôi vẫn thích có những lúc được ở một mình, nhưng cuộc sống rộng lớn hơn của tôi thì đã thay đổi rất nhiều. 

Không phải cặp đôi nào cũng giống nhau. Mối quan hệ của bạn có thể hoàn toàn khác so với tôi. Bạn có thể hay đi cùng “người ấy” hoặc thường xuyên đi riêng lẻ bóng; Bạn có thể không giấu “người ấy” một điều gì hoặc vẫn thích giữ bí mật cho riêng cho mình; Hai bạn có thể thích phụ thuộc vào nhau hoặc thích độc lập tách rời nhau — những điều này không nói lên gì hết. Nhưng sự gắn kết về tình cảm và ý chí, dù là vô hình hay vô thức, nhất thiết cần phải tồn tại. Sự gắn kết này có thể xuất hiện một cách tự nhiên, cũng có thể do hai bạn tự vun đắp qua tình yêu, sự quan tâm, chia sẻ, đồng cảm, thủy chung.

Cho đến cuối cùng, tìm được “người ấy” hay kết hôn đi chăng nữa đều không phải là điểm kết thúc. Tất cả chỉ mới là sự khởi đầu. Để đi đến cuối con đường với nhau, cả hai đều phải học rất nhiều, học về nhau, và học cả về chính mình. Học để thêm tin vào tình yêu và để yêu nhiều hơn nữa.

Mong cho những ai chưa yêu sớm tìm được người mình yêu, những ai đang yêu sẽ ở mãi bên người yêu, và những ai đã yêu sẽ tìm về được tình yêu mới. 

Be Present,

Chi Nguyễn

*Bạn thích bài viết này? Hãy cân nhắc ủng hộ cho The Present Writer để blog có thể tiếp tục hoạt động phi lợi nhuận

**Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Bản Quyền-Cộng Tác trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog