Tháng ba tới đây là tròn một năm mình làm việc tại nhà vì đại dịch. Bản chất mình là người hướng nội và đã có nhiều kinh nghiệm làm ở nhà từ thời còn là nghiên cứu sinh nên không quá khó để thích nghi. Tuy vậy, so sánh với thời kỳ làm ở nhà trước đây, mình cảm thấy mọi thứ khác đi nhiều so với hiện tại.
Ngày trước, ừ thì đúng là làm ở nhà đấy nhưng lúc nào buồn buồn, muốn đổi không khí thì chỉ cần đi bộ hoặc lên xe buýt đi đến một quán cà phê yên tĩnh nào đó ngồi nhâm nhi tách trà, miếng bánh quy là đã thấy cuộc sống rất đủ đầy rồi. Nhưng đến tận bây giờ, dịch bệnh bên Mỹ vẫn còn nặng, các tiệm cà phê, hàng ăn, thư viện đều đóng cửa hoặc có mở nhưng rất ít chỗ ngồi và phải đeo khẩu trang suốt nên cũng đã gần một năm rồi mình chưa ra quán cà phê. Mỗi lần thấy các bạn ở Việt Nam đăng ảnh ngồi những tiệm cà phê xinh xắn là mình lại thấy nhớ cuộc sống bình thường trước đây da diết.
Ngày trước, ừ thì đúng là làm ở nhà khó cân bằng công việc-cuộc sống đấy nhưng thời còn son rỗi hoặc có con đi nhà trẻ thì mình có không gian yên tĩnh tập trung làm việc. Từ ngày dịch bệnh bùng phát tới giờ con mình vẫn ở nhà, may mắn có bố bé chăm và nhà mình có nhiều phòng nên mình cũng có không gian riêng. Tuy vậy, bản tính người mẹ thấy con khóc, con đòi bên ngoài cửa cũng làm phân tâm nhiều. Ngoài ra, bên cạnh công việc chính ở văn phòng, mình còn sáng tạo nội dung cho The Present Writer blog, YouTube, và podcast—những việc đa phần cần không gian tĩnh tuyệt đối. Với con nhỏ ở nhà, mình chỉ có lựa chọn duy nhất là làm việc sáng tạo khi con ngủ hoặc nếu muốn quay video ban ngày có ánh sáng mặt trời thì phải xin nghỉ phép ở văn phòng rồi gửi con đi đâu đó 1-2 tiếng để tranh thủ quay nhanh rồi đón con. Làm việc ở nhà đối với phụ nữ có con nhỏ thực sự không hề dễ dàng.
Hôm nay ngồi đọc lại những bài viết ngắn từ khi mới làm ở nhà hồi tháng 3/2020, mình cảm thấy như quay ngược dòng thời gian và nhận ra mình thuở đó ngây thơ và tích cực đến kỳ lạ. Mini Post #17 này tổng hợp lại các bài viết đó, kèm theo update nhận xét của chính mình ở thời hiện tại.
Ngày 12/3/2020
Tuần trước mới than thở với chồng là từ ngày đi làm giờ hành chính ở trường mới thấy nhớ hồi làm việc ở nhà khi còn là nghiên cứu sinh. Đùng cái, “cầu được ước thấy” sáng nay đến văn phòng nhận được tin từ giờ đến hết tháng làm việc ở nhà. Rất may là vì mình hay làm việc kiểu “dã chiến” nên tất cả các file công việc đều nằm trên OneDrive/Dropbox, laptop cá nhân cài remote desktop để cập nhật máy chủ ở văn phòng tại bất cứ nơi đâu. Giờ mới thấm thía tác dụng của tối giản cho cả đồ đạc và số hoá. Trong khi các đồng nghiệp còn hoang mang không biết mang đồ nào ở văn phòng về nhà, dò dẫm tìm USB để lưu tài liệu thì mình đã gói ghém xong xuôi, chào tạm biệt ra về.
Mặc dù được làm ở nhà trong tình thế bắt buộc vì bệnh dịch nhưng mình cũng an tâm vì các trường đại học tại Mỹ đã bắt đầu có động thái thay đổi, hy sinh quyền lợi tài chính trước mắt để bảo vệ sức khoẻ sinh viên, giảng viên, và nhân viên — một điều không phải dễ trong xã hội tư bản. Vậy là trong ít nhất 3 tuần tới sẽ không còn hình ảnh một bà mẹ bỉm sữa mới đi làm về vừa kịp đặt túi xuống, cởi áo khoác ra là sấp ngửa bế con (như thể hiện phần nào trong ảnh 😅)
Update tháng 1/2021: Đọc đến đoạn “ít nhất 3 tuần tới” mà thấy vừa buồn cười vừa thương quá đi. Mình vẫn còn nhớ y nguyên ngày hôm đó, mình đến văn phòng thì đã thấy mọi người xầm xì lo lắng, chồng con đi siêu thị thì sốc khi thấy các gian bán hàng nhu yếu phẩm tan hoang. Bật máy tính lên làm chưa kịp nóng máy thì đã nhận được thông báo từ Trưởng Khoa yêu cầu rời văn phòng về nhà ngay lập tức. Đúng là ngày hôm đó mình về nhà trong tâm trạng vừa hoang mang vì bệnh dịch nhưng lại vừa vui mừng vì có thêm thời gian cho gia đình (như cảm xúc trong bài). Ai ngờ đâu rằng tới một năm sau mình vẫn còn chưa đặt chân lại văn phòng….
Ngày 29/3/2020
Cảm ơn mọi người đã quan tâm đến bài viết gần nhất của mình trên blog về dịch Covid-19 tại Mỹ. Những ai theo dõi The Present Writer từ lâu thì cũng biết rằng mặc dù mình viết blog đã 4 năm nay nhưng rất hiếm khi viết về những vấn đề chính trị. Một phần lý do là vì công việc chính của mình là nghiên cứu chính sách công vốn đã rất nặng nề và gây tranh cãi, nên mình chỉ muốn blog như một nơi để giải toả, hướng đến sự bình an, tích cực. Mình chỉ viết về những vấn đề “nóng” khi cảm thấy thực sự cần…
Trở lại với hiện tại thì cuộc sống của mình vẫn ổn; mình vốn là người hướng nội, thích ở nhà nên việc phải ở nhà theo lệnh của chính quyền cũng không có gì quá khó. Tuy nhiên, hàng ngày mình vẫn sắp xếp ra ngoài đi dạo hít thở khí trời (đặc biệt với Jaden vì trẻ nhỏ thèm được ra ngoài thiên nhiên kinh khủng); may mắn là chỗ mình ở thưa người, nhiều cây cối nên việc giữ khoảng cách với người đi đường là điều rất dễ.
Thực ra thời gian ở nhà này cũng khiến mình sống chậm lại hơn nhiều. Từ ngày mình đi làm fulltime, Jaden đi nhà trẻ, Joe đi làm ca tối, hầu như rất ít khi cả nhà 3 người bọn mình được cùng nhau trong thời gian dài như thế này. Bọn mình có rất nhiều kỷ niệm vui: Jaden biết nói thêm từ “Apple” và “Ducky”, Joe kết nối lại với nhiều bạn cũ vì ai giờ cũng làm ở nhà hoặc nghỉ làm nên nhớ đến nhau nhiều hơn, mình bận hơn với công việc chính nhưng có thể linh hoạt thời gian…
Đại dịch đến làm mình cảm thấy biết ơn việc 5 năm qua đã thực hành sống tối giản vì minimalism dạy cho mình cách sống thoải mái với ít vật chất, hài lòng với những gì mình vốn có, và hướng đến sự bình an bên trong.
Một số cập nhật vu vơ như vậy thôi ☺️. Mong mọi người nhiều sức khoẻ và an yên
Update tháng 1/2021: Thời gian này cả gia đình mình vừa mới khỏi một trận ốm, ho khủng khiếp ngày đêm (sau này mình đi làm antibody test thì được xác nhận là không phải Covid mà là cúm mùa nặng) nên cơ thể còn yếu. Tuy vậy, vì đó là giữa mùa xuân nên thời tiết chỗ mình rất tốt, hoa nở đẹp, đi dạo hàng ngày mát mẻ, sảng khoái. Hiện giờ đã là mùa đông rồi nên trời rất lạnh, bọn mình hầu như nấu nướng và dạy con học trong nhà. Mình vẫn rất tâm đắc với Chủ nghĩa tối giản vì phong cách sống này chuẩn bị cho mình cả về kiến thức lẫn tâm thế để tìm đến sự bình yên từ bên trong trong hoàn cảnh khó khăn.
Ngày 1/4/2020
Đây là tuần thứ 3 mình làm việc tại nhà. Ban đầu, mình tính sẽ viết blog về kinh nghiệm làm việc tại nhà hiệu quả. Nhưng càng về sau, mình càng không muốn viết nữa vì nhận ra rằng đây không phải là thời điểm để gây áp lực thêm về hiệu suất công việc (hay dọn nhà sạch, nấu ăn ngon, dạy con hoàn hảo…). Chúng ta đang phải đối diện với cả một đại dịch, cuộc sống ai cũng thay đổi, sức khoẻ bị đe doạ, tương lai còn bỏ ngỏ. Mỗi ngày, mọi người cố gắng duy trì công việc, cuộc sống cho bản thân và gia đình, giữ tinh thần lạc quan, sức khoẻ tốt—nhiêu đó thôi đã là quá đủ rồi.
Đầu tháng 3, một hội thảo đầu ngành Giáo dục mà mình được mời thuyết trình tại Califorina đổi từ họp trực tiếp sang họp trên mạng (virtual conference) vì dịch bệnh. Vài tuần sau, hội thảo huỷ luôn hoàn toàn; bởi vì ban tổ chức nhận ra rằng họ “không muốn đặt thêm áp lực cho những người làm khoa học trong thời điểm đã rất áp lực này”. Mình hoàn toàn ủng hộ quyết định này, mặc dù như vậy có nghĩa là mình (cùng với hàng trăm nhà nghiên cứu khác) mất đi cơ hội thể hiện bản thân ở hội thảo lớn nhất trong năm. Nhưng như mình đã nói, đây không phải là thời điểm để lo lắng về vấn đề đó.
Ở trường đại học mình đang làm, nhiều người lo đến phát ốm vì khả năng bị mất việc (layoff) vì dịch bệnh, đặc biệt khi những người làm theo giờ, tiếp tân, nấu ăn… không còn việc khi sinh viên nghỉ học nữa. Mà ở Mỹ, mất việc thường đi kèm với mất luôn bảo hiểm sức khỏe cho bản thân và gia đình. Lãnh đạo trường cam kết sẽ trả đủ lương nhân viên đến cuối tháng này, còn sau đó, không ai biết rõ… Từ ngày làm việc tại nhà, cấp trên và nhân sự bên mình yêu cầu ngày nào cũng phải gửi báo cáo đầu việc làm được trong ngày để đảm bảo mọi người vẫn làm việc hiệu quả (điều mà cá nhân mình không thích, nhưng mình hiểu tại sao lãnh đạo phải làm như vậy).
Mình không quá lo về bản thân, vì bản chất công việc của mình làm đâu cũng được và không dễ bị thay thế. Thực ra, từ ngày làm ở nhà, mình bận hơn rất nhiều vì nhiều đồng nghiệp lo lắng mất việc nên nhờ mình làm phụ các phần việc của họ (như kiểm tra số liệu, đọc trước báo cáo) để đảm bảo trước cấp trên, họ vẫn làm rất tốt tại nhà. Một số đồng nghiệp vừa nhờ vừa ái ngại: “Tôi xin lỗi nếu nhờ quá nhiều mà Chi có con nhỏ rất bận…” nhưng mình luôn nói: “Không sao cả, đây là thời điểm cần phải giúp nhau. We’re in this together!”.
Năm nay, vì thâm hụt ngân sách do đại dịch nên không ai được tăng lương định kỳ hết (bao gồm cả mình — vốn thuộc nhóm ưu tiên tăng lương) nhưng mọi người đều bảo nhau, giữ được công việc thời kỳ này đã là tốt rồi; và động viên nhau rất nhiều dù không gặp mặt hàng ngày.
Giữa thời kỳ lịch sử này, thiết nghĩ, thay vì gây áp lực thêm cho bản thân và mọi người, chúng ta nên thư giãn một chút, dành thời gian chăm sóc bản thân và gia đình, cập nhật tin tức hàng ngày nhưng cũng không nên quá sợ hãi, sống tích cực, và giúp đỡ lẫn nhau khi có thể. Thêm một cái ôm (từ xa) cho những ai có con nhỏ, những bác sĩ, y tá, dược sĩ, nhân viên siêu thị, giao hàng, phục vụ…— những người bận rộn và vất vả nhất trong thời gian này
(Ảnh chụp bàn làm việc tại nhà của mình chiều nay. Từ sáng, hệ thống dữ liệu ở văn phòng bị lỗi, nên hầu như mình không làm được gì đáng kể. Tuy nhiên, sau giờ làm việc dọn lại bàn làm việc tinh tươm coi như là thành quả lớn nhất trong ngày rồi. One day at a time, right?) 
Update tháng 1/2021: Có vẻ như sau ba tuần làm ở nhà mình đã “thấm” cái khó của việc làm ở nhà với con nhỏ, giữa mùa dịch, và giữa những căng thẳng, áp lực về công việc, kinh tế mà dịch bệnh đem lại. Cho tới tận bây giờ, mình vẫn biết ơn rằng mình có một công việc ổn định từ trước khi ra trường vì thời điểm mình nhận bằng Tiến sĩ thì cũng là lúc tất cả mọi nơi cắt giảm nhân sự và tuyển dụng. Nếu không có công việc, mình cũng không biết sẽ ra sao nữa, bởi vậy, Covid đã dạy cho mình rất nhiều bài học về tài chính cá nhân và bảo vệ bản thân trước mọi tình huống bất trắc.
Một điều mà thời điểm viết bài trên mình không ngờ tới, đó là chỉ vài tháng sau thôi, mình chính thức quay lại viết blog hàng tuần, đồng thời mở rộng thêm kênh YouTube và podcast để đưa nội dung của The Present Writer đến với nhiều người hơn. Nghĩ lại, mình cảm thấy một trong những động lực của mình để phát triển nội dung giữa mùa dịch là vì mình muốn mang lại điều có ích và tích cực tới những ai đang trải qua khó khăn trong mùa dịch như mình. Cho tới nay, mặc dù vừa đi làm full-time, vừa chăm con nhỏ và vừa làm nội dung rất cực, nhưng mình có nhiều niềm vui mới và thấy lựa chọn của mình là đúng đắn.
—
Mình hy vọng Mini Post này cũng đưa bạn du hành ngược thời gian như mình, về lại những ngày đầu tiên khi chúng ta mới biết tới Covid và cùng suy ngẫm về ảnh hưởng của nó tới cuộc sống của mình hiện tại.
Dù bạn đang ở đâu, làm gì, mình cầu mong bạn có nhiều sức khoẻ và năng lượng tích cực để vượt lên những thử thách trước mắt. Một ngày nào đó, khi Covid chỉ còn trong dĩ vãng, chúng ta sẽ có rất nhiều câu chuyện đáng để kể lại cho con cháu sau này 🐒
Be Present,
Chi Nguyễn
*Bạn thích bài viết này? Hãy cân nhắc ủng hộ cho The Present Writer để blog có thể tiếp tục hoạt động phi lợi nhuận
**Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Bản Quyền-Cộng Tác trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog
Hi Chi, mình thật sự mừng vì Chi và gia đình vẫn khoẻ khi sống giữa tâm đại dịch. Cảm ơn Chi về bài post về những ngày đầu và update về hiện tại để phản ảnh lại những gì đã trải qua.
Mình cũng vậy, rất may mắn khi có công việc và vẫn giữ được công việc, mặc dù cuộc sống mình thay đổi hoàn toàn vì từ thực tập giáo viên cấp tiểu học, mà năm đầu tiên lại dạy trung học (middle school) thì mọi thứ cứ như bắt đầu từ đầu. Đến thời điểm này thì mình có thể tự tin hơn với công việc và có thời gian self-care một chút mỗi ngày. Chủ nghĩa sống tối giản thật sự giúp mình nhiều trong thời gian qua, mình tối giản cả các bài tập, các việc mà học sinh phải làm và tập trung giúp các em thoải mái, vui vẻ, tích cực khi phải học ở nhà, nhưng các em vẫn hoàn thành các bài kiểm tra, bài viết xuất sắc bằng tiếng Việt nên mình rất tự hào.
Thêm một phần mình cảm thấy biết ơn mùa đại dịch vì cho cơ hội được thử, mọi người đều giống như bắt đầu lại và không ai có kinh nghiệm mấy trong chuyện dạy học trực tuyến, mà nhờ vậy thông cảm với nhau hơn, giúp đỡ lẫn nhau và cùng làm với nhau. Nếu không có thì vô lớp mình cũng thực hành cho mấy đứa công nghệ và giảm bớt in ấn, viết giấy. Công nghệ cũng giúp việc chia sẻ dễ dàng và nhanh chóng hơn rất nhiều so với thời trước. Mọi người cũng có thời gian để phản ảnh lại xem điều gì, ai là quan trọng với mình. Mấy điều xấu xí đều nhân cơ hội này lòi ra hết 🤣. Chỉ có một việc đáng tiếc như Chi chia sẻ là hông còn ghé quán cafe hay nhà hàng để tận hưởng như trước nữa.
Mình thấy Chi superwoman luôn đó, Chi làm được thật nhiều việc, mà nè, nếu thấy mệt thì nên nghỉ ngơi, chiều chuộng bản thân chút nhe, bị trễ 1 tuần cũng hông sao đâu 😂, sức khoẻ là quan trọng nhất, không chỉ bản thân mà còn cho người thân của mình nữa, khi mình khoẻ mạnh thì họ đỡ lo rất nhiều.
Cảm ơn Lan đã chia sẻ và động viên nha. Năm 2021 này Chi cũng muốn nghỉ ngơi thêm một chút. Nhiều khi Chi làm nhiều quá cảm thấy các bạn đọc TPW cũng thấy lo cho mình :))
Cảm ơn cô vì những chia sẻ này ạ. Chúc cô và gia đình có nhiều sức khoẻ.