Ngày mai tôi sẽ thuyết trình lần đầu tiên về đề án tốt nghiệp Tiến sĩ của mình với đề tài: Nguyện vọng vào đại học của học sinh phổ thông tại Việt Nam. Đây cũng là một phần đề tài tốt nghiệp Thạc sĩ và tốt nghiệp Đại học của tôi 4-6 năm trước. Điều kỳ lạ ở đây là mặc dù trong những năm qua, tôi từng làm nghiên cứu về rất nhiều đề tài khác nhau (thậm chí các nghiên cứu được xuất bản của tôi ở thời điểm hiện tại đều không liên quan đến giáo dục Việt Nam) nhưng cứ đến khi bắt tay vào làm đề án tốt nghiệp — một dự án lớn, cần nhiều nguồn lực và tâm huyết — tôi lại trở lại với đề tài này. Tại sao? Tôi chưa từng có một câu trả lời nào thỏa đáng cho câu hỏi này, cho tới tận ngày hôm qua.
Hôm qua, trong khi đang chuẩn bị tài liệu cho bài thuyết trình, tôi chợt nghĩ đến hành trình của mình từ một cô bé con đi học lớp 1 nói bé lí nhí suốt ngày bị cô giáo kéo ra góc lớp đánh thước vào tay đến ngày hôm nay là một nghiên cứu sinh ngành Giáo Dục tại Mỹ và tự hỏi: “Đâu là điểm khởi đầu đưa tôi đến đây?” Sau khi kéo lại tất cả các sợi dây đầu mối trong ký ức, tôi nhận ra rằng những thay đổi lớn nhất trong cuộc đời tôi đều quy lại một sự kiện duy nhất — một cú sốc vào năm lớp 12 — một bước ngoặt đánh dấu sự thay đổi lớn về định hướng tương lai của tôi. Vì cú sốc này liên quan mật thiết đến kỳ thi đại học ở Việt Nam, một cách vô thức, tôi luôn quay trở lại đề tài này ở những thời điểm quyết định; thẳm sâu bên trong, nó mang một ý nghĩa rất cá nhân đối với tôi.
Cú sốc và bước ngoặt đầu đời của tôi
Vào thời điểm giữa thập niên 90, khi tôi mới cắp sách đến trường và bắt đầu sự nghiệp “đại học chữ to” – như cách bố tôi vẫn hay đùa, tôi đã cảm nhận được áp lực của việc thi cử ngày càng đè nặng lên tương lai của mình. Mọi người bắt đầu nói về “cái đích duy nhất” của việc học, đó là 12 năm chuẩn bị cho một kỳ thi lớn nhất, có tính chất quyết định cuộc đời — kỳ thi đại học. Cả một hệ thống giáo dục từ trên xuống dưới vần vũ xoay quanh kỳ thi này. Ai cũng nói đại học không phải con đường duy nhất, nhưng là con đường tốt nhất để dẫn tới thành công; nhà nhà sốt sắng đầu tư cho con đi học chính rồi học phụ; thầy cô quay cuồng dạy cho nhanh chương trình để bắt đầu luyện thi sớm; cả nước sôi sục lên như một chảo lửa mỗi đợt thi đại học … Tất cả, một lần nữa, đều chỉ vì một kỳ thi. Cũng phải nói thêm rằng ở thời điểm tôi chuẩn bị thi đại học — khoảng giữa những năm 2000 — Việt Nam chưa có nhiều trường đại học tư và bán công tốt như ngày nay, cũng không có nhiều trung tâm, hội thảo tư vấn du học, hướng nghiệp để vạch ra một con đường khác cho tương lai thanh niên sau khi tốt nghiệp phổ thông. Bởi vậy, kỳ thi đại học mang nhiều ý nghĩa tuyệt đối và hà khắc hơn bây giờ rất nhiều.
Nhưng vấn đề của tôi là, ngay khi mới bắt đầu đi học, tôi đã nhận ra rằng mình thường xuyên thể hiện kém trong các kỳ thi chuẩn hóa. Không phải là kém trong cái cách mà mọi người hay an ủi: “Học tài, thi phận” thôi đâu, mà kém trong cái cách mà 90-100% tất cả những lần bước ra khỏi phòng thi, tôi đều cảm thấy tệ hại vì biết mình làm bài kém hơn khả năng thực tế nhiều lần. Có một vài lý do cho việc này, may rủi cũng có, không cẩn thận cũng có, nhưng lớn nhất vẫn là tâm lý. Tôi thường quá hồi hộp trong các kỳ thi lớn, đặc biệt ở những môn không phải là thế mạnh như Toán, Lý, Hóa… Do vậy, từ khi còn rất nhỏ, tôi đã ý thức được rằng nếu muốn nắm chắc tấm vé vào một trường đại học tốt, tôi cần tìm cách tránh khỏi kỳ thi đại học. Ngày đó, cách duy nhất để được đặc cách miễn thi và tùy ý chọn trường đại học là có giải Ba trở lên trong kỳ thi Học sinh giỏi Quốc gia. Biết được quy chế này từ sớm, tôi bắt đầu nuôi một tham vọng lớn: Thi đấu giành giải quốc gia môn thế mạnh của tôi – môn Văn để được tuyển thẳng vào đại học. Đây là động lực và cũng là áp lực lớn nhất của tôi trong suốt 12 năm học phổ thông tại Việt Nam.
Nhìn lại thời kỳ này, tôi cảm thấy dường như mình đã lựa chọn sai ngay từ đầu. Những ai đã từng học, từng thi, hay từng dạy đội tuyển học sinh giỏi thì cũng biết rằng đây là một kỳ thi còn căng thẳng, cạnh tranh, và khó khăn hơn kỳ thi đại học gấp nhiều lần. Bởi vì mỗi một địa phương chỉ được lựa chọn một vài cá nhân xuất sắc đi thi, ở TP. Hà Nội đông đúc nơi tôi từng theo học, việc cạnh tranh để có được một suất trong đội tuyển thôi cũng đã là vô cùng khó, chứ đừng nói là được giải. Chưa kể, để có khả năng tranh giải, học sinh cần được rèn luyện từ rất sớm – như luyện “gà nòi” vậy. Học sinh có khả năng thường phải tự thi vào được các trường chuyên, lớp chọn, được giáo viên đầu ngành hướng dẫn mới biết được đường hướng đi thi. Bởi vậy, học sinh không những phải chịu nhiều áp lực lớn để thi vào các lớp chuyên, mà nếu vào được những lớp này, môi trường học tập cũng rất cạnh tranh và phức tạp bởi các bạn học vô hình chung trở thành “đối thủ” của nhau trong các kỳ thi học sinh giỏi. Có thể nói, đó là một con đường không dễ chịu gì hơn cho lắm so với việc thi đại học. Nhưng có một cái gì đó ở môn Văn, đặc biệt ở lý luận Văn học, làm tôi thực sự đam mê. Có thời điểm, niềm đam mê của tôi lớn tới mức khao khát vào được đội tuyển học sinh giỏi để được học thêm về lý luận Văn học – học những thứ ngoài phạm vi chương trình học trên lớp . (Bây giờ nhìn lại, tôi nghĩ đó là điểm khởi đầu cho niềm đam mê nghiên cứu, chỉ là tôi chưa biết gọi tên nó là gì). Vậy là trong 7 năm liền, trải qua vô vàn những kỳ thi lớn nhỏ, tôi thi đỗ và theo học lớp chuyên Văn ở một trong những trường cấp 2 và cấp 3 tốt nhất tại Hà Nội.
Có rất nhiều kỷ niệm học chuyên Văn mà tôi không thể nào quên, nhưng đáng nhớ nhất vẫn là những kỳ thi. Tôi nhớ lần đầu tiên nhận được một giải thưởng lớn, giải Nhì môn Văn toàn TP. Hà Nội vào năm lớp 9. Khi đó, tôi sung sướng vô cùng, cảm giác như đã chạm được một tay vào giải thưởng quốc gia danh giá – “tấm vé vàng” để vào cổng trường đại học. Tôi cũng nhớ năm lớp 12 vô cùng căng thẳng, chỉ tiêu vào đội tuyển quốc gia của TP. Hà Nội năm đó rút xuống từ 10 người xuống 7 người. Với tổng số hàng trăm thí sinh toàn thành phố dự thi, có cơ hội vào được đội tuyển có lẽ còn khó hơn cả trúng xổ số. Nhưng bất ngờ thay, năm đó tôi “trúng xổ số” thật. Tôi là 1 trong 7 thành viên của đội tuyển Văn TP. Hà Nội năm đó đi thi Học sinh giỏi Quốc gia. Tôi còn nhớ lưu bút của mình ngập tràn những lời chúc của các bạn cùng lớp: “Chúc cậu được giải quốc gia vào thẳng đại học nhé!”, “Thi tốt nhé!”, “Cố lên!”. Tôi cảm thấy bỗng chốc, mình như có được cả thế giới vậy.
Nhưng niềm vui đó chỉ nhen nhóm được đúng một tuần.
Tuần thứ hai sau khi biết được tin trúng vào đội tuyển, Bộ Giáo dục đột ngột ra thông báo: Năm nay, có giải Quốc gia cũng không được vào thẳng đại học. Học sinh có giải sẽ vẫn phải thi như bình thường. Trời đất dường như đổ sụp xuống. Tôi thật sự thất vọng. Tôi cảm thấy mình bị lừa dối một cách trắng trợn, bao mồ hôi, nước mắt bỏ ra trong 12 năm học, trong 7 năm học chuyên Văn, qua hàng chục kỳ thi lớn nhỏ giờ chẳng để làm gì. Mục đích lớn nhất không còn, tôi cảm thấy bao nỗ lực mình đổ ra tan như bọt biển chỉ sau một đêm – sau một chính sách (mà vài năm sau đã bị hủy) của “một ai đó trên Bộ”. Đây là một cú sốc rất lớn đối với tôi, ở tuổi 17. Người ngoài có thể nhìn vào và bĩu môi: “Trời, có gì đâu mà làm quá lên thế, chỉ là một kỳ thi thôi mà!” nhưng nếu đặt mình vào vị trí của một đứa trẻ mới lớn, tất cả cuộc đời trong 12 năm đi học chỉ gói gọn trong một mục tiêu duy nhất, nay không còn; ước mơ bị vùi dập, nỗ lực bị tước đoạt, tương lai đang tươi sáng bỗng trở nên mờ mịt. Cảm giác bẽ bàng, phản bội, tuyệt vọng thật khó diễn tả.
Nhưng điều tệ nhất của việc này chính là khi tôi nhận ra mình không những có khả năng trượt đại học mà còn trượt cả tốt nghiệp cấp 3! Sự thật là từ đầu năm lớp 12, khi bắt đầu được chọn vào đội tuyển thi học sinh giỏi, tôi đã được đặc cách miễn học chính khóa và miễn thi tất cả các môn học bình thường để tập trung vào một môn Văn. (Đây là một quy chế phổ biến ở các trường chuyên đối với học sinh trong đội tuyển). Điều này đồng nghĩa với việc, tôi hầu như không biết gì về các môn học khác. Họa vô đơn chí tiếp tục giáng xuống đầu tôi khi Bộ tiếp tục ra thông báo về môn thi tốt nghiệp năm đó: Toán, Văn, Ngoại Ngữ, Lý, Hóa, Sử – tất cả các môn này vốn đã là ác mộng đối với học sinh ban Khoa học xã hội, nhưng thực sự là thảm họa đối với một người mất gốc hoàn toàn như tôi.
Khi đó chỉ còn 3 tháng là tới kỳ thi tốt nghiệp, 5 tháng tới kỳ thi đại học.
Khi biết tin, tôi ngồi lại với bố mẹ và nói rằng tôi cảm thấy vô vọng, rằng kỳ thi học sinh giỏi không còn nhiều ý nghĩa nữa so với kỳ thi tốt nghiệp và thi đại học phía trước, và rằng tôi cần sự giúp đỡ để học lại từ đầu tất cả các môn bị lãng quên trong năm qua. Năm đó, tôi cũng không có nhiều điều kiện để đi học ở đâu quá cao sang, chỉ bắt đầu bằng việc mời một chị sinh viên Bách Khoa năm thứ nhất đến nhà dạy cho một tuần 2 buổi Toán và Lý; sau đó tôi đi học thêm một lớp Hóa tự tổ chức tại nhà một người bạn, rồi tôi cố gắng chen chúc ngồi vào hai lớp tiếng Anh ở trung tâm luyện thi đông nghẹt thở. Còn lại, tất cả đều phải tự học. Tự học rất nhiều. Tôi còn nhớ buổi gia sư Toán đầu tiên, chị sinh viên cho tôi làm một bài tập ở chương đầu tiên của quyển sách giáo khoa Toán 12 – đó là một bài về véc-tơ. Tôi nhìn xuống đề bài rồi lại nhìn lên chị gia sư, đó là lần đầu tiên trong đời tôi cảm thấy đầu óc mình trống rỗng đến vậy: “Chị ơi, véc-tơ nghĩa là gì?” – tôi hỏi, cổ họng khô đắng. Đây là một trong những ví dụ đơn giản nhất cho thấy rằng ở thời điểm đó, kiến thức của tôi đã chạm đáy đến như thế nào.
Nhưng có một điểm mạnh về bản thân mà tôi vẫn luôn biết về mình, đó là: Tôi có khả năng tập trung vô cùng cao độ – điều mà tôi có niềm tin mãnh liệt rằng dù hoàn cảnh có xấu đến như thế nào, không ai và không có điều gì có thể lấy đi của tôi được cả. Buổi thứ hai chị gia sư Toán quay lại, tôi đã tự học được gần nửa quyển Toán 12, làm hết tất cả các bài tập trong sách chính khóa và nâng cao, và bắt đầu giải các bài toán đồ thị đầu tiên của bộ đề thi đại học. Tôi còn nhớ chị gia sư rất ngạc nhiên và nói rằng nếu tôi tự học được tốt, hai chị em sẽ “cày” hết chương trình Toán 12 trong 2 tuần. Và đúng thế thật. Không chỉ Toán, mà chương trình Lý, Hóa, Anh, Sử tôi cũng lấy lại được gốc trong vòng 1 tháng . Nhưng đạt được điều đó không dễ dàng chút nào. Toàn bộ năng lượng của tôi ở thời điểm đó đều dồn vào việc học, tôi học ngày, học đêm, ngủ gật xuống bàn lại táp nước vào mặt cho tỉnh ngủ rồi lại học tiếp; cà phê, chè đặc, nước tăng lực, thuốc giúp trí nhớ… tất cả những gì có thể giữ được cho mình tỉnh táo tôi đều từng dùng qua. Nghĩ lại, tôi vẫn còn cảm thấy rùng mình. Nhưng đó là thời gian làm việc hiệu quả nhất và học được nhiều nhất (!) mà tôi từng làm được; chưa có giai đoạn nào, kể cả cho tới hôm nay, tôi có thể làm được gần đến mức độ đó.
Rút ngắn đến cái kết của câu chuyện: Tôi đỗ tốt nghiệp và đỗ đại học vào trường nguyện vọng 1 của mình. Một cái kết có hậu. Nhưng nó không nói hết được những gì tôi đã học được qua cú sốc năm lớp 12 và tại sao đây lại là bước ngoặt thay đổi định hướng tương lai của tôi sau này. Đây là lần đầu tiên trong đời tôi viết lại một cách nghiêm túc những bài học này:
1. Mọi thứ trên đời đều có thể học được, nếu ta thực sự để tâm vào nó
Nếu có điều gì về cú sốc năm lớp 12 dạy cho tôi thì đó là tiềm năng con người là rất lớn, có những điều ta tưởng như không thể nhưng dưới sức ép về thời gian, tiền bạc, sự nghiệp, sống còn… đều trở thành có thể. Bởi vậy, đừng bao giờ đánh giá thấp về khả năng học tập của bản thân, dù là học kiến thức trên trường lớp hay kỹ năng ngoài xã hội. Tất cả đều có thể học được, nếu ta thực sự để tâm vào nó. Cách đây 11 năm, nếu bạn nói với tôi ở tuổi 17 rằng: “Cô sẽ học lại toàn bộ chương trình, Toán, Lý, Hóa, Anh, sẽ đỗ tốt nghiệp, rồi đỗ đại học mà không cần đến tấm vé miễn thi”, tôi sẽ trả lời rằng bạn thật điên rồ, rằng tôi không thể nào học được Toán, Lý, Hóa, chứ chưa nói đến thi được môn Toán và môn Anh khối D để cạnh tranh vào một trường tốp đầu. Nhưng sự thật là tôi đã làm được – biến những điều không thể thành có thể. Cho đến tận bây giờ, mỗi lần gặp hoàn cảnh khó khăn, phải đối diện với những thứ rất khó để học, tôi thường nhìn lại những gì mình đã vượt qua năm lớp 12 và nghĩ: “Ngày xưa mình đã làm được một lần thì không có lý do gì bây giờ mình không làm được lần thứ hai” và tiếp tục nỗ lực theo đuổi cho đến cùng. Hãy tin tôi, mọi thứ trên đời đều có thể học được, nếu bạn thực sự để tâm vào nó!
2. Luôn mang mơ ước của mình ra soi dưới ánh sáng của thực tế
Bạn có đang tự hỏi, điều gì đã xảy ra đối với kỳ thi học sinh giỏi quốc gia của tôi năm đó? Tôi vẫn đi thi nhưng không được giải, một phần vì tôi còn không đầu tư thời gian vào việc luyện thi nhưng phần nhiều là vì tôi thực sự không còn quan tâm đến kết quả. Tôi đã có một định hướng khác cho tương lai. Sau khi vào đội tuyển thi quốc gia, tôi có cơ hội được gặp và được đào tạo bởi những thầy cô giáo, những nhà nghiên cứu Văn học hàng đầu Việt Nam (những tên tuổi lớn trên sách bình giảng Văn học thời bấy giờ) nhưng càng tiếp xúc với họ, tôi càng nhận ra rằng mình thực sự không muốn theo con đường văn chương. Đừng hiểu lầm ý tôi, các thầy cô dạy tôi là những người vô cùng tuyệt vời và tôi vẫn còn niềm đam mê Văn học, nhưng nhờ có việc học đội tuyển, tôi mới nhận ra rằng ước mơ của mình trên thực tế có hình hài hoàn toàn khác so với tưởng tượng. Lần đầu tiên, sau 7 năm học chuyên Văn, tôi mới tự hỏi; “Nếu mình theo đuổi môn Văn đến cùng, mình sẽ đi tới đâu?”. Ở mức cao nhất, tôi có thể trở thành giáo viên, giảng viên Văn học, nhà bình luận Văn học … – nói cách khác, trở thành chính những người đang dạy tôi trong đội tuyển thi học sinh giỏi bấy giờ. Nhưng thành thật mà nói, mặc dù rất tôn trọng các thầy cô, tôi không nhìn thấy hình ảnh mình ở tương lai trong họ. Tôi nhận ra mình muốn làm một việc gì đó khác, những việc mà ngôn ngữ được sử dụng như một công cụ, chứ không phải là trung tâm của công việc. Chính vì sự nhìn nhận thực tế về bản chất của ước mơ và mong muốn cho tương lai của mình (những điều mà có thể tôi sẽ không bao giờ biết đến nếu không vào đội tuyển năm đó), tôi thay đổi hoàn toàn hướng chọn trường và chọn ngành của mình. Tôi không hướng đến những chuyên ngành thiên về ngôn ngữ nữa mà chọn những chương trình dùng ngôn ngữ như công cụ để học chuyên ngành khác (đọc “Đại Học hay ‘Học Đại'”). Đây là lựa chọn mang tính bước ngoặt của tôi ở thời điểm đó và mãi cho tới sau này. Ngôn ngữ, văn học, và viết lách sẽ mãi mãi là niềm đam mê của tôi nhưng không phải là con đường chính mà tôi chọn cho tương lai của mình. Điều này tôi học được trong những ngày tháng khó khăn đó, khi cú sốc đầu đời buộc tôi phải đưa ước mơ của mình ra soi dưới ánh sáng của thực tế.
3. Trân trọng tất cả những gì mình đạt được
Có rất nhiều người bạn của tôi sau này khi học được 1-2 năm đầu đại học ở Việt Nam thì bỏ để đi du học nước ngoài. Mặc dù cũng rất muốn được đi du học, tôi không thể bỏ học ở Việt Nam giữa chừng. Bởi vì hành trình đưa tôi đến cổng trường đại học thực sự rất vất vả, tôi muốn đi đến hết con đường để bù đắp lại công sức mình đã bỏ ra. Nếu việc học và thi đại học của tôi dễ dàng hơn hay nếu tôi chuẩn bị tâm lý tốt hơn cho việc thi đại học như các bạn khác, có lẽ tôi sẽ dễ buông bỏ hơn. Nhưng việc ở lại Việt Nam học hết đại học rồi tìm cơ hội sang nước ngoài học cao học đã dạy cho tôi rất nhiều điều (đọc “Gửi tôi 18”), trong đó là sự trân trọng những gì mình đã đạt được, không xem bất kỳ điều gì là hiển nhiên, là tự nhiên mà có được cả. Mọi thứ đều đánh đổi bằng mồ hôi, công sức, máu, và nước mắt – những thứ quý giá nhất trên đời.
4. Luôn đặt bản thân mình vào vị trí của người khác
Cú sốc xảy ra năm lớp 12 dạy cho tôi thấy rằng những người làm chính sách giáo dục ở trên cao không hiểu hết được những gì đang diễn ra với học sinh, thầy cô giáo, phụ huynh dưới cơ sở. Một sự thay đổi chính sách, tưởng như nhỏ nhoi thôi, có thể làm ảnh hưởng đến cả một thế hệ, làm thay đổi cuộc đời của nhiều con người. Bởi vậy, càng lên vị trí cao, ta lại càng phải đặt bản thân vào vị trí của người khác, để hiểu được ảnh hưởng quyết định của mình tới đến đâu, có thực sự mang lại lợi ích tích cực cho người khác hay không. Đây là lý do tại sao tôi quyết định làm nghiên cứu về chính sách giáo dục và chọn góc nhìn của học sinh để đưa ra phản hồi về chính sách. Ở góc độ quan hệ con người, đặt bản thân mình vào vị trí của người khác thực sự là điều tuyệt vời nhất chúng ta có thể làm cho nhau.
5. Mọi việc xảy ra đều có lý do của nó
Soren Kierkegaard từng nói: “Life can only be understood backwards; but it must be lived forwards” (tạm dịch “Cuộc đời chỉ có thể hiểu được khi ta nhìn lại; nhưng ta phải sống về phía trước”). Câu nói này có nghĩa là những việc xảy ra trong cuộc đời ta ở thời điểm này, ta chưa chắc hiểu được trọn vẹn; nhưng một thời gian sau này, khi mọi chuyện đã qua đi, ta sẽ nhìn lại và hiểu được hết ý nghĩa của chúng. Tôi tin mọi việc xảy ra đều có lý do của nó. Nếu như tuổi 17 của tôi trôi qua bình yên, tôi lẳng lặng nhận được suất vào thẳng đại học, không gặp cú sốc nào, tôi có lẽ sẽ không bao giờ trở thành tôi của ngày hôm nay. Tôi có thể sẽ không bao giờ hiểu được tiềm năng của mình lớn như thế nào dưới sức ép, tôi có thể sẽ mất rất nhiều năm mới nhận ra ước mơ của mình không phải là Văn học, tôi có thể sẽ không theo đuổi ngành Giáo dục … Và chắc chắn, sẽ không viết ra được bài viết này :). Nếu bạn đang gặp vấn đề gì khúc mắc trong cuộc sống, hãy tin tưởng rằng mọi việc xảy ra đều có lý do của nó, bạn có thể chưa hiểu hết được ngay bây giờ, nhưng rồi một ngày nọ, bạn sẽ nhìn lại và cảm ơn những gì mình đang trải qua ngày hôm nay. Bởi vì những gì xảy ra hôm nay tạo nên con người bạn của ngày mai.
“Life can only be understood backwards; but it must be lived forwards”
Be Present,
Chi Nguyễn
*Bạn thích bài viết này? Hãy cân nhắc ủng hộ cho The Present Writer để blog có thể tiếp tục hoạt động phi lợi nhuận
** Vui lòng đọc kỹ yêu cầu về Bản Quyền-Cộng Tác trước khi sao chép hoặc trích dẫn nội dung và hình ảnh của blog
Môn Văn đã rèn luyện cho bạn một kỹ năng tuyệt vời đó là đọc hiểu sâu sắc. Nên bạn không khó để tìm hiểu những môn học khác với một ý chí quyết tâm của một cô bé đã được tôi luyện qua vô vàn các kỳ thi gà nòi hà khắc.
Cám ơn Chi về chia sẻ rất thực, và tâm huyết về giáo dục Vn.
Cảm ơn Mai Loan vì sự đồng cảm. Nhiều lúc nhìn lại, thời gian luyện “gà nòi” ngày nhỏ cũng làm cho mình học được phương pháp tập trung vào một thứ duy nhất trong thời gian dài mà không nản.
yêu chị Chi quá,sáng sớm đọc được bài này của chị như được truyền thêm động lực,hóng những bài viết tiếp theo của chị,iu thương rất nhiều!
Cảm ơn em. Comment của em thật dễ thương
Em chào chị Chi! Em theo dõi blog của chị đã rất lâu rồi nhưng bây giờ mới comment, vì bài viết hôm nay thực sự làm em cảm thấy đồng cảm. 6 năm trước, em cũng chuẩn bị cho kì thi du học đến trước khi thi Tốt nghiệp THPT 3 tháng thì quyết định dừng lại, và ôn thi Tốt nghiệp, ĐH cả khối A và B trong đúng 3 tháng đó thật sự rất vất vả. Nhưng em đã đỗ chị ạ! Những điều chị đúc kết ở cuối bài đúng là những điều em đã trải qua và nhận thấy (nhưng có lẽ không viết ra được rõ ràng như vậy ^^) và trải nghiệm này thay đổi con người em rất nhiều đến tận bây giờ.
Cảm ơn chị vì bài viết này. Chúc chị một tuần vui vẻ!
Vậy là em cũng một quyết định lớn vào năm cuối cấp. Chị rất muốn được nghe thêm về trải nghiệm của em. Cảm ơn em vì đã chia sẻ
Em chào chị Chi!
Em đã đọc blog của chị từ rất lâu rồi và gần như là một fan đặc biệt của chị vì những bài viết của chị không chỉ khiến em thấy hình ảnh của em trong đó mà còn truyền rất nhiều động lực cho em để cố gắng từng ngày. Hôm nay đọc bài viết này em thực sự thấy lại hình ảnh của em trong suốt 12 năm học phổ thông, em cũng thi đội tuyển quốc gia môn Văn, cũng phải bắt đầu ôn luyện lại từ đầu rất nhiều, và cũng nhận ra rất nhiều điều như chị đã viết. Hiện tại em đang chinh phục một thử thách lớn hơn để chuẩn bị cho hành trình du học của mình. Cảm ơn chị vì bài viết này, vì nó đã giúp em nhận ra em có thể mạnh mẽ hơn rất nhiều và để tiếp tục cố gắng với mục tiêu trước mắt của em
Chúc chị một ngày vui vẻ!
Chào em gái “đồng môn” đội tuyển Văn! Đôi khi chị nghĩ mặc dù con đường đi du học có rất nhiều chông gai nhưng nếu mình đã vượt qua được thời gian cạnh tranh khắc nghiệt thi học sinh giỏi và đại học ở Việt Nam rồi thì không có gì có thể làm khó cho mình được. Chúc em nhiều may mắn!
Mình bước vào blog của bạn với từ khoá tìm kiếm về chủ nghĩa tối giản và thật tuyệt vời là mình nhận được nhiều hơn cả mức mong đợi. Mình hoàn toàn tin rằng việc tìm được blog của bạn chắc chắn có lý do của nó. Cảm ơn và yêu bạn rất nhiều vì năng lượng tích cực bạn truyền tới cho những bạn đọc như mình.
Cảm ơn bạn đã theo dõi blog và gửi lời động viên đến với mình. Những comment như thế này là động lực rất lớn để mình viết tiếp
Bài này của chị đã giúp em rất nhiều trong thời điểm hiện tại, cảm ơn chị.
Chị rất vui vì bài viết giúp được cho em. Mong em mọi điều bình an!
Em chào chị, em cảm thấy thật sự may mắn khi tìm đọc được các bài viết của chị.
Em mong chị có thể cho em chút lời khuyên.
Em đang học đại học năm nhất ngành luật hàng hải, em thật sự rất muốn đi du học nhưng hiện giờ em muốn hoàn thành khóa học ở Việt Nam và đi làm vài năm rồi mới đi du học nhưng không phải học thạc sĩ mà là đại học.
Nếu vậy thì em gần 30 tuổi mà vẫn chưa có việc làm chưa kể không có thu nhập.
Em lại là con một nên phải lo cho cha mẹ nữa.
Chị thấy quyết định của em phù hợp và đúng đắn không ạ
Chào em, chị không biết về hoàn cảnh cụ thể của em nhưng như những gì em viết trong comment, chị nghĩ em nên học Thạc sĩ. Nếu em có ý định alays bằng ở Việt Nam và đi làm vài năm mới đi du học, chị không thấy có lý do gì để học lại đại học từ đầu cả, trừ khi em muốn học một ngành hoàn toàn khác hẳn và cần đào tạo lại từ đầu (ví dụ, đang học Luật chuyển sang học Y Khoa). Nếu em không nhất thiết phải làm như thế thì em nên học Thạc sĩ – học Thạc sĩ không nhất thiết phải cùng đúng với ngành mình học ở Đại học. Bản thân chị học Đại học một ngành và Thạc sĩ, Tiến sĩ ngành khác.
Rất sâu sắc! Nhân tiện đây mình cũng xin phép được chia sẻ 1 trải nghiệm của mình và bổ sung thêm những trải nghiệm bổ ích của Chi ở trên nhé.
Cũng năm lớp 12 mình nằm trong số 7 học sinh giỏi của lớp, thế mà kỳ thi tốt nghiệp 6 bạn dc tốt nghiệp loại giỏi, còn mình thì ko. Điều này còn ảnh hưởng đến cả quyết định thi vào trường nào, ngành nào trước đó của mình nữa. Cảm giác khi biết kết quả nó hụt hẫng đến mức khó tả, mà như Chi nói là cú sốc tuổi 17 ấy. Nhưng rồi lúc đó là đang trong giai đoạn nước rút để ôn thi cho kỳ thi Đại học nên mình bỏ qua tất cả, không buồn tủi, không so sánh với bạn bè, không nghĩ nhiều mà chỉ biết tập trung học cho kỳ thi sắp tới. Và mình đã đỗ.
Nhìn lại trải nghiệm ấy mình rút ra rằng:
Hãy luôn tập trung vào mục tiêu của mình, bỏ qua tất cả những điều đã qua, bỏ qua những cảm xúc cá nhân nhất thời, nhất định bạn sẽ làm được!
Cảm ơn Chi về bài viết.
Chào Quỳnh! Cảm ơn bạn đã chia sẻ trên blog. Mình cũng không tốt nghiệp loại giỏi mặc dù 12 năm liền học sinh giỏi 🙂 Nhưng ở thời điểm đó, đối với mình, tốt nghiệp loại gì không còn nhiều ý nghĩa nữa vì cũng không được cộng điểm hay chế độ nào khác cho thi đại học. Nếu mình không bị cú sốc về thi học sinh giỏi trước đó, có lẽ mình cũng lấn cấn với việc thi tốt nghiệp không được giỏi, nhưng sau cùng, như Quỳnh viết “tập trung vào mục tiêu của mình” là điều quan trọng nhất
Hay quá chị ạ. E cũng từng trải qua cú sốc vào năm 12 khi người quan trọng nhất của e gặp tại nạn bất ngờ. Cả thế giới như sụp đổ. Còn đúng một tháng nữa là thi. e biết mình cần phải nỗ lực gấp bội nhưng e đã không có được lòng dũng cảm và quyết tâm như chị. Và e thấy thật may mắn khi mà cuối cùng e cũng đậu vào ngôi trường đại học mà mình mơ ước. Cảm ơn chị rất nhiều về những bài viết bổ ích và trái tim chân thành của chị giành cho bạn đọc.<3
Chào chị Chi,
Em rất yêu trang của chị, từ cái tên rất đặc biệt, rồi màu sắc và bài trí tối giản nhưng nghệ thuật, tới từng bức hình chị chọn cho mỗi bài viết. Tất cả đều mang cho em cảm giác thật nhẹ nhàng, lãng mạn.
Thực sự vô cùng đồng cảm khi đọc bài này của chị. Bài viết làm em hồi tưởng lại thời gian học lớp 12 (2007-2008), em có 1 cô bạn gái chuyên Anh, cũng vào trường hợp rất giống chị, nhưng bạn ấy đặt mục tiêu thi TOELF để du học Mỹ. Sau khi thi đủ điểm thì gia đình không cho đi nữa, bạn ấy cũng rất suy sụp và phải bắt đầu ôn tập lại y như chị, và may mắn đậu TN lẫn Đại học. Nhớ ngày ấy, với học sinh khá giỏi, đậu Đại học là mục tiêu lớn nhất cuộc đời, Đại học là tất cả (dù hầu như chọn trường toàn theo phong trào). Bạn nào đậu thì vinh quy bái tổ, còn rớt thì thậm chí không dám đi họp lớp.
Em đồng ý nhất với chị về điều số 1. Và em nghĩ một trong những lý do của Hiện tại khiến ta không làm việc được hiệu suất như những ngày cuối cấp ấy là Internet, Áp lực/Động lực đậu Đại học, và phong trào Luyện thi. Có một điều em chia sẻ về trường em. Với đa phần các trường, sẽ cho học trước chương trình lớp 12 để tập trung ôn thi Đại học, nên lịch học rất dày. Riêng trường em thì thầy Hiệu trưởng có một tư duy rất khác, tất cả vẫn học 1 buổi và nghỉ cả t7/CN. Có lẽ vì thế mà trường em là trường Chuyên hiếm hoi có mấy bạn rớt TN, và lớp em (chuyên ban A) chỉ có 10% đậu ĐH nguyện vọng 1. Nhưng bù lại, tụi em được vui chơi và phát triển toàn diện, được là học sinh phổ thông đúng nghĩa.
Mong được đọc thêm những bài viết tiếp theo của chị! Chúc chị một ngày Ấm!
Như nhìn thấy mình khi đọc bài này của Chi. Chị cũng học chuyên Văn từ cấp 2 tới hết cấp 3, cũng luyện gà nòi thi QG và trong quá trình đó cũng có những thất bại khiến bản thân bị sốc. Chị cũng luôn tâm niệm, không thể gắn bó với Văn theo hướng học thuật, nhưng muốn nó như một công cụ. Bản thân chị rất thích viết, nhưng vì nhiều lí do đã dừng viết lâu rồi. Bây giờ lại thấy có một sự thôi thúc lại, nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu. Chi có thể cho chị một vài lời khuyên được ko?Cám ơn Chi.
Em chào chị! Tình cờ em mới trả lời phỏng vấn trên một trang mạng về đề tài viết lách, chị có thể tham khảo ở đây ạ: https://www.makeitnoise.com/single-post/present-writer-viet-de-viet-tot-hon
Cám ơn Chi 🙂
Trai nghiem tuyet voi qua ban 👍
Chào chị Chi,
Lâu lắm rồi em mới quay lại đọc blog của chị và cảm thấy là chị viết còn hay hơn cả ngày trước và em có cảm giác mình đang gặp một người thông thái trẻ đó ạ 😀
Em thì chưa gặp shock trong vấn đề học tập bao giờ, thi đại học cũng chỉ nghĩ đó là chuyện lên cấp. Nhưng em có thể đồng cảm với bài viết này ở chỗ sử dụng ngôn ngữ (đối với em là tiếng anh và tính “hơi thích” viết lách :P) như một công cụ phục vụ cho việc học của mình sau này. Có điều đấy là thứ bây giờ em chiêm nghiệm ra, chứ em ko thể nghĩ ra điều ấy khi còn học phổ thông như chị đâu 😀 Đúng là dân chuyên văn có cái đầu nghĩ sâu sắc thật đó ạ 😀
Ngưỡng mộ chị.
Em mong chị có thể duy trì được blog này đều đặn nhé.
Chúc chị sức khỏe để hoàn thành tốt việc bảo vệ năm nay ^^
“Một sự thay đổi chính sách, tưởng như nhỏ nhoi thôi, có thể làm ảnh hưởng đến cả một thế hệ, làm thay đổi cuộc đời của nhiều con người.”
Cám ơn Chị đã nói lên nỗi lòng của Em. Em cũng căm vụ này lắm.
Chào chị, em nghĩ câu chuyện của chị rất hay, nhưng việc chị chỉ kể học cả quyển toán 12 trong 3 tuần và các môn khác trong 1 tháng, khiến em thấy rất to lớn và tủi thân. Nếu chị có thể thì em nghĩ chị nên kể hơn về quá trình này và kết quả chị đạt được, để em có một cái nhìn thực tế nhất ạ, em cảm ơn chị.
Chị nghĩ là nếu chỉ đọc qua là học nhanh như vậy thì đúng là nhiều bạn có thể so sánh và thấy là khó có thể làm được. Nhưng trong quá trình đó, thực sự chị rất khổ sở, có những tối ngủ gục trên bàn xong vã nước vào mặt rồi học tiếp đến sáng, mất sức khoẻ kinh khủng khiếp, sáng luyện với gia sư, tối tự ôn đề, đêm học đến sáng… Sau đợt thi xong chị ngủ liền 1 tuần. Chị không nghĩ đây là điều nên làm một chút nào và không phải là “thành tựu” gì cả, nó chỉ là việc phải làm trong tình thế “sống còn” do không còn đường lui (như chị đã chia sẻ trong bài viết). Nếu nói về lời khuyên thực tế, chị không khuyên ai làm theo cách này cả, em có điều kiện thời gian em cứ học đúng sức và ăn ngủ đầy đủ để duy trì sức khoẻ, đừng nên so sánh hành trình của mình với người khác vì mỗi người một hoàn cảnh, một cảnh giới “chịu đựng” khác nhau ^^
Em chào chị Chi, em đang trong giai đoạn ôn thi cuối kì và cũng bị mất căn bản ở môn Toán. Chị chia sẻ cách để tập trung vào việc học giúp em với ạ. Vì thực sự khi học thì em lại bị chia trí bởi những tác nhân khiến em không thể nào tập trung khi học được, vậy nên chỉ còn 1 tháng nữa thi nhưng toán của em đang rất mơ hồ chị à. Mong chị reppy comment giúp em. Em cảm ơn chị nhiều. Chúc chị một ngày an lành…
Chà cũng lâu quá rồi nên chị chỉ có thể comment theo trí nhớ thôi nhé. Chị nghĩ đối với những người mất căn bản, điều quan trọng là phải quay lại căn bản – tức là dựa vào chính quyển sách giáo khoa Toán em đang có. Em bình tĩnh và kiên nhẫn giở lại từ những trang đầu tiên, đọc kỹ từng từ một (từ nào không hiểu thì xem lại nghĩa là gì, nội dung liên quan thế nào), đọc lại cả bài lần nữa để hiểu nội dung, sau đó giải TẤT CẢ các bài tập trong sách giáo khoa toán. Chị làm y hệt các bước này, cái nào không hiểu hoặc học rồi quên hoặc bài nào giải sai chị chép lại 2 lần cho nhớ. Đến lúc thi đại học thì viết kín 3 cuốn vở 100 trang. Hơi cực một chút nhưng đảm bảo được chắc căn bản. Giờ vẫn còn thời gian, nếu em học lại từ bây giờ đến hôm thi sẽ yên tâm hơn. Chúc em ôn thi tốt.
Chị ơi! Em cám ơn chị nhiêu lắm ạ! Từ ngày biết đến blog của chị ngày nào em cũng cày, càng đọc em càng ngưỡng ngộ, thật sự ngưỡng ngộ chị! Em đã học được rất rất nhiều thứ từ Blog của chị! Chúc chị và gia đình chị luôn mạnh khoẻ, bình an chị nhé! Yêu chị rất nhiều!🥰🥰🥰
Cảm ơn em vì đã quan tâm theo dõi blog <3
Chị ơi e còn 3 tháng để thi lại ĐH vào được trường em muốn. Sau khi đọc bài của chị, e thấy như tiếp thêm một động lực lớn lao nào đó vì một phần cũng có người gặp hoàn cảnh gần giống em. Nhưng e đôi khi thấy áp lực vs stress quá 🙁 em mong mọi thứ sẽ ổn với sự cố gắng của em. Em cảm ơn c nhiều lắm ạ
Em chào chị Chi. Đến hôm nay em mới có duyên xem được video này của chị trên Youtube và tìm đến blog của chị. Em thấy thật đồng cảm vì em đang trải qua một giai đoạn khủng hoảng giống như cảm xúc của chị.
Em là sinh viên năm 3 ngành Giáo dục, em đã chọn tầm ngắm học bổng chính phủ để học thạc sĩ vì thật lòng thì nhà em không đủ điều kiện kinh tế để cho em đi học. Từ năm đầu đại học, em cố gắng học thêm tiếng Anh, học điểm trung bình cao ở mỗi kì học để đạt được học bổng ấy. Đến bây giờ em còn một năm nữa sẽ tốt nghiệp thì biết được tin chính phủ Việt Nam không ưu tiên học bổng cho ngành Giáo dục. Em như một con chim đang bay trên trời và đột ngột bị mất phương hướng. Mục tiêu tốt nhất và phù hợp nhất mà em đã vạch sẵn kế hoạch đột nhiên lại biến mất. Em buồn và thất vọng lắm. Em băn khoăn tự hỏi tại sao lại không ưu tiên cho ngành Giáo dục trong khi Giáo dục là nền tảng để xây dựng một thế hệ, cốt lõi đào tạo nhân sự cho đất nước?
Thôi thì không như mong muốn, em vẫn đang trên con đường tìm kiếm những học bổng khác và tìm thêm các hướng đi khác trong tương lai. Đôi dòng em muốn chia sẻ cùng chị. Mong rằng em cũng sẽ mạnh mẽ và đầy nghị lực như chị.
Em cảm ơn chị Chi. Chúc chị và gia đình thật nhiều sức khỏe!
Có rất nhiều học bổng như Fullbight hay Chevening có ưu tiên ngành Giáo dục — rất nhiều cơ hội cho em. Chúc em thành công nhé!
Em chào chị Chi, em là Trang kém chị 1 tuổi. Dịp gần đây em mới bắt đầu nghe một số bài của chị trên kênh YouTube và hôm nay từ podcast bên YouTube dẫn sang đây.
Em cũng đã trải qua cảnh ngộ luyện gà nòi, là học sinh chuyên tiếng Anh đi thi HSGQG ở một trường cấp 3 của tỉnh. Đại khái thì em cũng không đặt mục tiêu vào đội tuyển để khỏi thi ĐH vì thời điểm đó không còn chế độ đó, có chỉ được chút điểm cộng và ưu tiên xét tuyển thôi. Về sau được giải ba và đỗ ĐH trường top Hà Nội.
Hồi đó trong đầu em cũng không có nhiều quyết tâm, kiểu học như vô thức. Vì mẹ em là giáo viên và từ nhỏ em đã được dạy là con đường học hành tri thức ở vị trí cao hơn lao động chân tay. Hồi nhỏ còn ở quê nhưng hầu như gia đình em đã thoát ly nghề ruộng và bố mẹ chịu khó đầu tư cho ăn học để tương lai phát triển ở thành phố, ở Thủ đô. Ngày bé học cũng có tiếng, sau này ngẫm ra em không phải thích học hay xuất sắc gì, chỉ là cần cù và không có sự lựa chọn nào khác ngoài đi học.
Thì cuộc đời em trong 24 năm đầu cũng gần như được lập trình vậy, đi học, học Đại học, ra trường, có thời gian đi làm trong lĩnh vực marketing online, cũng có một vài lý tưởng và giấc mơ muốn theo đuổi.
Một trong những cú sốc thay đổi cuộc đời em là bị đuổi việc năm 24 tuổi, khi đang khá nặng lòng và nhiệt huyết với công việc lúc đó. Thế là em tranh thủ cơ hội học thêm ngoại ngữ và đến 2016 đã có được học bổng Thạc sĩ nước ngoài.
Năm 2018 khi 28 tuổi, khi đang làm tốt nghiệp, lại một bước ngoặt khi em tiếp xúc với nông nghiệp tự nhiên và quyết định sau khi tốt nghiệp về nước dấn thân vào lĩnh vực này và tìm đường về quê. Đó không phải cú sốc của em nhưng lại là cú sốc, hay gọi là sự đả kích quá lớn, đối với bố mẹ em.
Giờ thì công việc của em là làm vườn, sống lối sống tối giản kiểu nhà quê. Cấp 3 học chuyên Anh nhưng về sau ít có điều kiện sử dụng tiếng Anh. Đại học, Thạc sĩ học về Quản trị kinh doanh nhưng giờ lại về vườn làm nghề tự do. Bố mẹ đầu tư bao tiền ăn học để thoát khỏi quê, thoát khỏi chân lấm tay bùn mà giờ mình lại quay về nông thôn, quay về với công việc lao động như vậy. Nhưng thực sự em coi đây là lựa chọn đúng đắn nhất.
Những kiến thức hồi đi học hầu như không nhớ được gì. Nhiều lúc em không thể hiểu nổi tại sao ngày đó mình có thể lên lớp được mà cũng điểm số không phải tệ, cũng có thứ hạng này kia trong lớp. Thỉnh thoảng em vẫn hay mơ về thi cử, nhất là về giai đoạn học cấp 3, về môn Toán, toàn kiểu vào phòng thi không làm được bài ấy. Không hiểu em còn nợ nần gì với sự học không nữa?
Nói chung em cũng biết những gì đã học, đã trải nghiệm không mất đi trong mình, thay đổi hướng đi hay làm trái ngành không phải cái gì lãng phí, có khi chính những trải nghiệm trước đã dẫn dắt mình đến với hiện tại và rồi một lúc nào đó khi mình cần sẽ lại giúp mình.
Nhân bài viết của chị, em xin phép có đôi lời trải lòng. Chúc chị một ngày tốt lành! 🙂