Bản tin “Bài học thứ Tư”, gửi vào 20/11/2024
Xin chào thứ Tư bạn đọc The Present Writer từ Minneapolis!
Trước khi vào nội dung chính, mình muốn nói lời cảm ơn vì bạn đã thông cảm khi Bản tin thứ Tư tuần trước vắng mặt do mình di chuyển nhiều nơi nên không sắp xếp được thời gian và không gian phù hợp để viết một bản tin chất lượng. Tuần này, mình lại tiếp tục hành trình đi công tác (thuyết trình hội thảo) 5 ngày ở Minneapolis và Los Angeles—hai thành phố ở hai đầu nước Mỹ. Nhưng lần này mình đã có sự chuẩn bị tốt hơn để vẫn có thể gửi bản tin đúng lịch, đủ chất lượng, và tất nhiên, luôn miễn phí tới bạn đọc.
—
Tuần rồi mình đọc hai cuốn sách có nội dung tương đồng về thực thi kế hoạch: “Việc 12 tháng làm trong 12 tuần” (The 12 Week Year) và “4 Quy tắc thực thi” (The 4 Disciplines of Execution). Hai cuốn này làm mình ngộ ra rất nhiều lý do tại sao trước nay, nhiều việc mình kế hoạch rất kỹ lưỡng nhưng lại bị chậm trễ trong việc thực thi, hay khi thực thi rồi thì lại không đạt kết quả như mong muốn. Dưới đây là 3 bài học quan trọng nhất đối với mình:
1- Chỉ tập trung vào 1-3 mục tiêu quan trọng nhất. Sự thật là, càng lập nhiều mục tiêu thì hiệu quả thực thi lại càng yếu. Con người có khả năng tập trung hạn chế, rất khó để chia đều năng lượng và tâm trí vào nhiều mảng khác nhau một cách chu toàn. Do vậy, ta cần đặt thứ tự ưu tiên cho nhiều nhất 3 mục tiêu; trong 3 mục tiêu đó, tiếp tục đặt ưu tiên cho duy nhất 1 mục tiêu lớn nhất lên hàng đầu, và dồn toàn lực vào đó.
Thành thật mà nói, đây không phải là bài học mới. Trong cuốn sách đầu tay của mình, “Một cuốn sách về Chủ nghĩa tối giản”, mình còn dành hẳn một chương để viết về ưu tiên và tối giản hoá lựa chọn. Nhưng thời điểm đó, bài học này mình mới chỉ áp dụng vào lối sống cá nhân. Sai lầm của mình nằm ở 2 năm trở lại đây, khi xây dựng đội nhóm cho doanh nghiệp và lab nghiên cứu, mình nghĩ khi đã có nhiều người giúp sức, hãy cho phép bản thân tạo ra nhiều mục tiêu hơn. Nhưng cuốn “4 Quy tắc thực thi” chỉ cho mình rằng đây là sai lầm lớn của nhiều người làm lãnh đạo. Vì mặc dù có nhiều người cùng làm chung nhưng cho tới cuối cùng, mọi thứ vẫn quay lại về mình và “kẹt” lại ở mình (bởi vì mình phải là người cho feedback, kiểm tra giám sát, chốt sản phẩm cuối cùng…). Do vậy, nếu tạo ra nhiều mục tiêu—cả cho mình và đội nhóm—mình sẽ trở thành “kẻ thù của chính mình” khiến thực thi bị chậm trễ và khó khăn.
2- Tầm nhìn nằm ở kế hoạch dài hạn, thực thi nằm ở kế hoạch ngắn hạn. Mỗi người cần phải có cả kế hoạch dài hạn lẫn ngắn hạn (lý do tại sao mình đã phân tích trong video này). Nhưng tác dụng của hai loại kế hoạch này rất khác nhau. Cuốn “Việc làm 12 tháng trong 12 tuần” chỉ ra rằng mặc dù kế hoạch dài hạn rất quan trọng để tạo ra tầm nhìn toàn cảnh, lâu dài, bền vững cho tương lai, việc thực thi có thành công hay không nằm ở kế hoạch ngắn hạn (cụ thể 12 tuần, tương đương khoảng 3 tháng).
Kế hoạch ngắn hạn tạo ra sức ép và động lực lớn giúp ta tập trung hơn vào hành động từng giờ, từng ngày, từng tuần để đạt được mục tiêu (thay vì tâm lý: “Ôi, còn cả một năm/nửa năm nữa để làm cái này cơ mà!”). Kế hoạch ngắn hạn cũng giúp ta kịp thời điều chỉnh hành động kịp thời, lập tức khi có vấn đề phát sinh ảnh hưởng tới mục tiêu (ví dụ: tuần rồi mình có phát sinh di chuyển ảnh hưởng tới lịch viết bài, tuần này mình lập tức điều chỉnh lại ngay để tránh tiếp diễn). Kế hoạch ngắn hạn cũng giúp cho việc đo lường hiệu quả thực thi được tối ưu hơn (xem thêm ở bài học tiếp theo).
3- Đo lường hành động hơn là kết quả. Trong tiếng Anh có câu nói, tạm dịch: “Cái gì đo lường được thì cải thiện được” ý nhấn mạnh tầm quan trọng của đo lường hiệu quả của từng đầu việc. Tuy vậy, mình từng rất khó chịu với điều này. Công việc của mình là nghiên cứu khoa học, do vậy, một công trình phải mất tới 1-3 năm làm việc cật lực để cho ra đời. Nếu chỉ đo lường về số lượng công trình công bố/xuất bản, mình cảm thấy rất bất công. Tương tự như vậy, mặc dù mình điều hành doanh nghiệp có đội nhóm sales & marketing, mình chưa bao giờ áp KPI bán hàng hay doanh số vì mình cảm thấy việc này quá áp lực trong khi có nhiều yếu tố ảnh hưởng không kiểm soát được liên quan đến doanh số bán hàng. Tuy vậy, việc đưa ra mục tiêu mà thiếu sự đo lường cũng gây nhiều vấn đề trong công việc của mình và các thành viên nhóm, ví dụ: Làm sao biết được việc đang làm có đúng hướng không? Cần cải thiện gì để đạt mục tiêu đã đề ra? Nếu không đo lường, kiểm định thì trách nhiệm thực thi nằm ở đâu?…
Đọc 2 cuốn sách tuần rồi khiến mình nhận ra rằng, cũng như rất nhiều người, mình mới chỉ tập trung đo lường kết quả (“lag indicators). Ví dụ: Nếu mục tiêu của bạn là giảm cân, bạn đo lường kết quả bằng cách đứng lên bàn cân và xem đã đạt được số cân mong muốn chưa. Nhưng để đo lường tốt hơn nữa, ta cần đo nhiều hơn những hành động dẫn tới kết quả (lead indicators). Ví dụ: cùng mục tiêu giảm cân trên, đo lường hành động có thể là bạn xem mỗi tuần mình đã ăn giảm đường/mỡ hay chưa, có tập thể dục đều đặn không… Đo lường hành động công nhận những nỗ lực nhỏ hàng ngày để đạt mục tiêu, khuyến khích ta tiếp tục cố gắng và gợi ý ta thay đổi kịp thời khi có vấn đề phát sinh ảnh hưởng tới mục tiêu lớn.
—
Hai cuốn sách này truyền cảm hứng cho mình bắt tay vào hành động sớm hơn và mạnh mẽ hơn. Đọc sách nhắc mình tới một kỷ niệm cách đây hơn 10 năm, khi mình đang cân nhắc nộp hồ sơ vào chương trình Tiến sĩ (PhD) ở Mỹ, một giảng viên khách mời trong lớp học Thạc sĩ của mình khi đó nói: “PhD đào tạo những thinker (người nghĩ) trong khi xã hội cần doer (người làm)”. Ngay lúc đó, mình viết xuống lề quyển vở: “Chi Nguyen, PhD—Thinker & Doer” 😎. Mình muốn trở lại với “lời tuyên thệ” này với mục tiêu thực thi cao hơn trong thời gian tới. Các bạn hãy giúp mình giữ lời hứa này nha!
—
💐Bản tin này tình cờ được gửi vào đúng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11. Chi thân chúc các thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp một ngày nhiều niềm vui! Bản thân mình là nhà giáo ở nước ngoài nhưng với các kênh nội dung giáo dục miễn phí bằng tiếng Việt của The Present Writer (bao gồm Bản tin này), mình tự hào vì được đóng góp một phần nhỏ cho giáo dục Việt Nam.
Nếu bạn muốn gửi tặng mình một bông hoa trong ngày 20/11, hãy cân nhắc ủng hộ một phần chi phí vận hành các dự án giáo dục miễn phí và mua sách và sổ của The Present Writer. Mình thực sự biết ơn sự cổ vũ và động viên của bạn ♥️
Be present,
Chi Nguyễn
🕶️Kính mắt chất lượng quốc tế từ thương hiệu Việt Nam: SEESON
Là một người vô cũng “kỹ tính” trong việc chọn kính mắt, mình rất vui vì gần đây được biết tới và sử dụng những cặp kính thời trang và chất lượng từ một thương hiệu local: SEESON (Xem ảnh mình và 3 chiếc kính râm yêu thích). SEESON không đơn thuần là một thương hiệu, mà là một studio thiết kế gọng kính tiên phong tại Việt Nam, với phong cách tối giản và thanh lịch và chất lượng không hề thua kém những thương hiệu quốc tế mà mình đã thử qua.
SEESON không chỉ đầu tư vào concept sản phẩm mà còn chú trọng đến trải nghiệm mua sắm độc đáo tại cửa hàng. Không gian hai cửa hàng ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh mang đậm nét giao thoa giữa tinh thần Việt truyền thống và hơi thở đương đại, rất đáng để ghé thăm.
SEESON dành tặng khán giả của The Present Writer mã giảm giá 10%, tối đa 200 ngàn đồng, áp dụng cho cả mua trực tiếp và online khi nhập mã “CHINGUYEN” tại link: https://bit.ly/4dgz47I
Cảm ơn SEESON đã đồng hành cùng Bản tin Bài học Thứ Tư tuần này
GỢI Ý TUẦN NÀY
1-Hai cuốn sách: “Việc 12 tháng làm trong 12 tuần” (The 12 Week Year) và “4 Quy tắc thực thi” (The 4 Disciplines of Execution). Đúng theo nội dung bài viết tuần này, mình gợi ý bạn tìm đọc hai cuốn sách cho dịp cuối năm để nhìn lại những gì mình đã làm được, chưa làm được, và làm sao để thực thi kế hoạch tốt hơn trong năm mới. Tuy nhiên, mình muốn lưu ý một chút về thứ tự và ưu tiên đọc: 1) Mình đề xuất bạn đọc cuốn “12 Tuần” trước vì ngắn gọn và dễ hiểu cho mọi nhóm đối tượng hơn cuốn “4 Quy tắc”; tuy nhiên 2) Nếu bạn là chủ doanh nghiệp hoặc là lãnh đạo đội nhóm, bạn rất nên đọc cuốn “4 Quy tắc” thật sâu để nắm được cách áp dụng phương pháp trong nhóm của mình.
2- Ưu đãi từ The Present Writer Shop Quốc tế. Sắp tới đây là nhiều dịp lễ tết ở nước ngoài như Lễ Tạ ơn, Giáng sinh, Năm mới… Để sổ The Present Day planner đến đúng dịp tặng quà cho người thân, bạn bè, và chính mình 🎅, bạn lưu ý đặt hàng càng sớm càng tốt để tránh giao hàng chậm trễ nhé! The Present Writer International hiện ưu đãi miễn phí giao hàng toàn nước Mỹ 🇺🇸 cho các đơn hàng từ 2 sản phẩm ($60) trở lên. Các bạn hãy tận dụng nha!
3- Video Tài chính trong một tờ giấy note. Trong video 4.5 triệu views, đăng từ 8 năm trước này, một giáo sư đại học người Mỹ trên hành trình tìm hiểu về tài chính cá nhân đã viết lại “khẩu quyết” 10 quy tắc về tài chính trong 1 tờ giấy note nhỏ và trở lên viral. Mình rất thích video này vì mặc dù video đã đăng lâu rồi nhưng những quy tắc tài chính vẫn hoàn toàn áp dụng được ở thời điểm hiện tại. Yếu tố đơn giản, “nhỏ gọn” của bộ quy tắc chứng minh rằng tài chính cá nhân không phải là cái gì quá phức tạp, nó rất rõ ràng, dễ hiểu và dễ nắm bắt (nhưng không dễ thực hiện!).
CÓ GÌ MỚI TRÊN THE PRESENT WRITER?
🎤Podcast Tập 6 – Tiền & Câu chuyện “báo hiếu”
Báo hiếu như thế nào để ba mẹ vui và mình không thấy tội lỗi và trăn trở về tài chính?
🎤 Podcast Tập 7 – Tài chính trước hôn nhân
Chúng ta cần nói gì với nhau về tiền (và về những thứ quan trọng khác) trước khi cưới?
ĐĂNG KÝ NHẬN BẢN TIN “BÀI HỌC THỨ TƯ”
Bản tin đặc biệt của TS. Chi Nguyễn — nơi chia sẻ những bài học, công cụ, lời khuyên… hữu ích nhất được Chi tìm tòi và chắt lọc hàng tuần.
Bạn thích newsletter hàng tuần này? Hãy kết nối tiếp tục với Chi & The Present Writer 
Giới thiệu sản phẩm/dịch vụ trên newsletter → Liên hệ đặt quảng cáo: connect@thepresentwriter.com
Ủng hộ dự án Bản tin miễn phí này → Tặng Chi “một tách cà phê”
Khóa học miễn phí: Làm blog cho người mới bắt đầu → Đăng ký khóa học miễn phí 7 ngày qua email